آزمون های آماری
روش‌هایی مبتنی بر علم آمار هستند که برای انجام روش پژوهش علمی در علوم مختلف کاربرد فراوانی دارند. مقاله های علمی-پژوهشی را با روش ها و آزمون های آماری مورد استفاده می شناسند و صرف گرد هم آوردن مطالب نویسندگان مختلف، ارزش علمی و پژوهشی ندارد.
علم آمار با پردازش داده ها و تبدیل آنها به اطلاعات مورد نیاز، زمینه اخذ تصمیم را فراهم می آورد. هنر مدیران و کارشناسان در نحوه استفاده از روش های آماری و تحلیل اطلاعات به دست آمده تجلی پیدا می کند و امروزه به ندرت می توان بدون استفاده از روش های آماری اقدام به تفسیر، تبیین و تحلیل نتایج به دست آمده از تحقیق ها و پژوهش های علمی کرد.
بطور کلی آمار در دو شاخه آمار توصیفی و آمار استنباطی بحث و بررسی می شود. آمار توصیفی مانند فراوانی، میانگین، واریانس و … در نظر گرفته شده اند و آزمون های آمار استنباطی به دو دسته آمار پارامتریک و ناپارامتریک تقسیم میشود.
آمار توصیفی Descriptive statistics مجموعه روش‌هایی است که برای سازمان دهی، خلاصه کردن، تهیه جدول، رسم نمودار، توصیف و تفسیر داده های جمع آوری شده از نمونه آماری به کار گرفته می شود.
یک مجموعه داده آماری شامل مجموعه ای از مقادیر یک یا چند متغیر است. بنابراین، آمار توصیفی شامل آن بخش از آمار است که به ویژگی ها و آماره های مربوط به نمونه آماری تحقیق می پردازد.
در یک پژوهش جهت بررسی و توصیف ویژگی های عمومی پاسخ دهندگان از روش های موجود در آمار توصیفی مانند جداول توزیع فراوانی، درصد فراوانی، درصد فراوانی تجمعی و میانگین استفاده می گردد.
بنابراین هدف آمار توصیفی محاسبه پارامترهای جامعه با استفاده از سرشماری تمامی عناصر جامعه است.
در آمار استنباطی Inferential statistics پژوهشگر با استفاده مقادیر نمونه آماره‌ها را محاسبه کرده و سپس با کمک تخمین و یا آزمون فرض آماری، آماره ها را به پارامترهای جامعه تعمیم میدهد.
برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش از روش های آمار استنباطی استفاده می شود.
پارامتر شاخص بدست آمده از جامعه آماری با استفاده از سرشماری است و شاخص بدست آمده از یک نمونه n تائی از جامعه آماره نامیده می شود.
برای مثال میانگین جامعه یا µ یک پارامتر مهم جامعه است.
چون میانگین جامعه همیشه در دسترس نیست به همین خاطر از میانگین نمونه یا X̄ که آماره برآورد کننده پارامتر µ است در بسیاری موارد استفاده می شود.
در یک مقاله پژوهشی یا یک پایان نامه/رساله باید سوال پژوهش یا فرضیه پژوهش مطرح شود.
اگر تحقیق از نوع سوالی و صرفاً حاوی پرسش درباره پارامتر باشد، برای پاسخ به سوالات از تخمین آماری استفاده می شود.
اگر حاوی فرضیه ها بوده و از مرحله سوال گذر کرده باشد، آزمون فرضیه ها و فنون آماری آن به کار میرود.
به منظور به دست آودن پارامترهای مورد نیاز جامعه باید با توجه به نمونه موجود اقدام به برآورد پارامترهای جامعه کنیم به صورتی که قابل اطمینان باشند.
دو نوع اصلی از روش برآورد، عبارت است از برآورد نقطه ای و برآورد فاصله ای. در برآورد نقطه ای، یک تابع از نتایج مشاهدات برای برآورد پارامتر نامشخص انتخاب میشود.
برای برآورد فاصله ای، یک فاصله از اعداد حقیقی انتخاب میشوند که احتمال دارد مقدار مجهول پارامتر مورد نظر، در بین آن قرار داشته باشد.
هر نوع تخمین یا آزمون فرض آماری با تعیین صحیح آماره پژوهش شروع می شود. سپس باید توزیع آماره مشخص شود.
براساس توزیع آمار آزمون با استفاده از داده های بدست آمده از نمونه محاسبه شده آماره آزمون محاسبه می شود.
سپس مقدار بحرانی با توجه به سطح خطا و نوع توزیع از جداول مندرج در پیوست های کتاب آماری محاسبه می شود.
درنهایت با مقایسه آماره محاسبه شده و مقدار بحرانی سوال یا فرضیه تحقیق بررسی و نتایج تحلیل می شود.
